การจำแนกการใช้ประโยชน์ที่ดินด้วยเทคโนโลยีร่วมกับภาพถ่ายดาวเทียม

ปัจจุบัน มีการนำเทคโนโลยี Computer Vision (CV) ที่มีการนำ Artificial Intelligence (AI) หรือปัญญาประดิษฐ์เข้ามาฝึกฝนคอมพิวเตอร์ให้เข้าใจและตอบสนองต่อข้อมูลภาพได้อย่างชาญฉลาด ซึ่งก็มีการนำเทคโนโลยีดังกล่าวมาใช้งานเพื่อวัตถุประสงค์ที่หลากหลาย หนึ่งในนั้นคือใช้เพื่อการสำรวจผิวโลก (Earth Observation) โดยสามารถนำเทคโนโลยี Computer Vision ร่วมกับภาพถ่ายดาวเทียม หรือภาพถ่ายจากโดรน เพื่อตรวจจับวัตถุ (Object Detection) หรือจำแนกการใช้ประโยชน์ที่ดิน (Land Use Classification) ซึ่งเทคโนโลยีดังกล่าวจะช่วยการวิเคราะห์ จำแนกพื้นที่ขนาดใหญ่เป็นไปอย่างรวดเร็วยิ่งขึ้น


เรามาดูตัวอย่างการประยุกต์ใช้การวิเคราะห์ภาพถ่ายดาวเทียม ร่วมกับเทคโนโลยี AI เพื่อดูการเปลี่ยนแปลงของที่ดิน ในเขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ซึ่งเป็นที่ตั้งของคาสิโนขนาดใหญ่ตั้งอยู่ที่สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว




 เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ซึ่งตั้งอยู่ตรงข้ามฝั่งโขงกับอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย เป็นที่ตั้งของคาสิโนขนาดใหญ่ อย่างคิงส์โรมันคาสิโน (King Roman casino) โดยในปี 2555 ทางการลาวได้ให้สัมปทานแก่เอกชนของจีนเพื่อเข้ามาดำเนินการในพื้นที่ได้ถึง 99 ปี พัฒนาพื้นที่เป็นศูนย์บันเทิงครบวงจร มีเป้าหมายหลักคือคาสิโนหรือบ่อนการพนันถูกกฏหมาย เพื่อดึงดูดนักเสี่ยงโชคจากจีนให้ขนเงินมาเล่นการพนัน

 
จากข้อมูลภาพดาวเทียมในช่วงธันวาคมปี 64 เป็นการจำแนกและเปรียบเทียบรูปภาพของแต่ละปี จะเห็นได้ว่ามีตึกอยู่ในรูปเป็นจำนวนมาก โดยการใช้เทคโนโลยี AI สามารถจำแนกเป็นการใช้ประโยชน์พื้นที่ประเภทต่างๆได้ เช่น อาคาร ถนน แหล่งน้ำ ป่า เป็นต้น


ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับข้อมูลภาพถ่ายและผลวิเคราะห์ในเดือนพฤศจิกายน 2558 หรือ 6 ปีก่อน พบว่ามีการสร้างอาคารเพิ่มขึ้นจำนวนมาก (สีชมพู) และมีการตัดถนน (สีเทา) ใหม่เพิ่มเติมในทางเหนือของพื้นที่ ซึ่งสอดรับกับแผนที่จะมีการพัฒนาให้เป็นแหล่งรองรับนักท่องเที่ยวที่จะเข้ามาเล่นการพนันมากขึ้น โดยผลการวิเคราะห์สามารถระบุตำแหน่งของอาคารหลังใหม่ได้ และยังสามารถประมาณการเปลี่ยนแปลงในเชิงปริมาณพื้นที่ได้ เช่นกัน จากผลการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงเชิงปริมาณพบว่า จากพื้นที่ที่สนใจ 3.5 ตารางกิโลเมตร มีการใช้ประโยชน์ที่ดินจากการสร้างอาคาร เพิ่มขึ้นจาก 5% เป็น 11% ในระยะเวลา 6ปี ในขณะที่พื้นที่ทุ่งหญ้า ลดลงกว่าครึ่งจาก 57% เหลือเพียง 30%


จากตัวอย่างจะเห็นได้ว่าการใช้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ในการทำ Computer Vision นี้เป็นประโยชน์ในการสำรวจอย่างยิ่ง ช่วยให้วิเคราะห์ จำแนกวัตถุ การใช้ประโยชน์พื้นที่ได้อย่างรวดเร็ว แม่นยำ สามารถนำไปใช้ในการวางผังเมือง จัดทำแผนที่ การติดตามการขยายตัวของเมือง การดูความเปลี่ยนแปลงของพื้นทีหลังเกิดภัยพิบัติ รวมทั้งใช้ประโยชน์ในเชิงป้องกัน อย่างการเฝ้าระวังการรุกล้ำป่าไม้หรือแหล่งน้ำ ได้อีกด้วย


วิเคราะห์ภาพถ่ายดาวเทียมด้วยเทคโนโลยี Computer Vision : Orbital Insight
ภาพถ่ายดาวเทียม : Airbus SPOT